Prywatna Szkoła Podstawowa
ul Słowackiego 29
Skarżysko Kamienna
Specyficzne trudności w uczeniu się czytania i pisania to zespół zaburzeń, na które składają się:
dysleksja właściwa – zaburzenia dotyczące czytania;
dysgrafia – zaburzenia w zakresie technicznej czynności pisania, trudności w osiągnięciu prawidłowego poziomu graficznego pisma;
dysortografia – zaburzenia umiejętności poprawnego zapisu słów, problemy z opanowaniem ortografii.
S z k o ł y p o n a d p o d s t a w o w e
( n p . g i m n a z j u m , l i c e u m , t e c h n i k u m ) – o b j a w y d y s l e k s j i u m ł o d z i e ż y:
Wcześniej występujące objawy dysleksji (I-III) , utrzymują się, a dodatkowo pojawiają się nowe. Uczeń pracuje niewspółmiernie do osiąganych wyników szkolnych; często uzyskuje wyniki znacznie poniżej swoich możliwości.
JĘZYK POLSKI
Czytanie:
wolne tempo czytania (czasem jedyne objawy trudności w czytaniu), trudności ze zrozumieniem i zapamiętaniem treści;
niechęć do czytania długich tekstów i grubych książek.
Pisanie:
nieprawidłowa pisownia – zazwyczaj dominują błędy ortograficzne, pomimo znajomości zasad pisowni (czasem jest to jedyny rodzaj trudności);
pismo fonetyczne;
opuszczanie liter, dodawanie, przestawianie;
trudności z organizacją tekstu (pisanie wypracowań), stylistyką; interpunkcją;
błędy gramatyczne;
trudne do odczytania odręczne pismo.
JĘZYKI OBCE
trudności z poprawnym pisaniem, pomimo dobrych wypowiedzi ustnych;
trudności z budowaniem wypowiedzi słownych;
trudności z zapamiętywaniem słówek;
trudności z odróżnianiem podobnych wyrazów; nieprawidłowa wymowa;
trudności z rozumieniem i zapamiętywaniem tekstu mówionego lub nagranego na taśmę;
kłopoty z zapisem wyrazów w poprawnej formie gramatycznej.
GEOMETRIA
trudności z zadaniami angażującymi wyobraźnię przestrzenną;
niski poziom graficzny wykresów i rysunków.
BIOLOGIA
trudności z opanowaniem terminologii (dłuższe nazwy, nazwy łacińskie); problemy z organizacją przestrzenną schematów i rysunków;
trudności z zapisem i zapamiętaniem łańcuchów reakcji biochemicznych;
trudności z opanowaniem systematyki (hierarchiczny układ informacji).
CHEMIA
nieprawidłowe zapisywanie łańcuchów reakcji chemicznych;
problemy z opanowaniem terminologii (nazwy i symbole pierwiastków i związków chemicznych);
trudności z zapamiętywaniem danych zorganizowanych przestrzennie (tablica Mendelejewa).
GEOGRAFIA
trudności z czytaniem i rysowaniem map;
trudności z orientacją w czasie i przestrzeni (wskazywanie kierunków na mapie i w przestrzeni;
obliczanie stref czasowych, położenia geograficznego, kąta padania słońca itp.);
trudności z zapamiętywaniem nazw geograficznych.
HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
trudności z zapamiętywaniem nazw i nazwisk;
zła orientacja w czasie (chronologia, daty);
trudności z orientacją na mapach historycznych.
SZTUKA
trudności z czytaniem nut;
trudności ze szczegółowym analizowaniem obrazów;
trudności z rysowaniem (rysunek schematyczny, uproszczony) i organizacją przestrzenną prac plastycznych.
KULTURA FIZYCZNA
trudności z opanowaniem układów gimnastycznych (sekwencje ruchowe zorganizowane w czasie i przestrzeni);
trudności w bieganiu, ćwiczeniach równoważnych;
niechęć do uprawiania sportów wymagających dobrego poczucia równowagi (deskorolka, windsurfing, snowboard itp.);
trudności w opanowaniu gier wymagających użycia piłki.
Z dysleksją rozwojową może (nie musi) współwystępować dyskalkulia – specyficzne trudności w uczeniu się arytmetyki. Wspólne symptomy to:
błędne zapisywanie i odczytywanie liczb wielocyfrowych (z wieloma zerami lub miejscami po przecinku); przestawianie cyfr (np. 56–65);
trudności z dodawaniem w pamięci, bez pomocy kartki papieru;
zapamiętaniem tabliczki mnożenia;
nieprawidłowa organizacja przestrzenna zapisu działań matematycznych, przekształcania wzorów;
zapisywania znaków nierówności;
nieprawidłowe odczytywanie treści w zadaniach tekstowych;
nieprawidłowe wykonywanie wykresów funkcji.
Specyficzne trudności pojawiają się również w pozaszkolnych obszarach aktywności:
Uczenie się czynności użytecznych w życiu codziennym – trudności z:
wypowiadaniem się i artykulacją złożonych wyrazów (spooneryzmy – przejęzyczenia, „przekręcenie” nazwisk i nazw);
zautomatyzowaniem własnego podpisu;
wypełnianiem formularzy;
nauczeniem się prowadzenia samochodu;
nauczeniem się układów tanecznych na kursie tańca.
Zapamiętywanie nazw i danych stanowiących sekwencje
trudności z zapamiętaniem i dokładnym przekazaniem informacji odebranych przez telefon;
trudności z wymienieniem nazw miesięcy w prawidłowej oraz w odwróconej kolejności
Liczby
mylenie numerów, na przykład autobusów, takich jak 61 i 16, 6 i 9;
mylenie kolejności cyfr przy wybieraniu numeru telefonicznego;
mylenie dat i godzin terminu spotkań;
trudności z zapamiętaniem numerów telefonów, danych liczbowych.
Orientacja w czasie i przestrzeni
kłopoty z planowaniem, organizacją i zarządzaniem czasem, materiałami oraz zadaniami;
trudności z odróżnianiem strony prawej od lewej;
kłopoty z czytaniem mapy lub z orientowaniem się w nieznanym terenie.
Inne trudności młodzieży z dysleksją – w różnych sytuacjach edukacyjnych:
a) Trudności w posługiwaniu się słownikami, encyklopediami wynikające m.in z deficytów pamięci sekwencyjnej.
b) Trudności w analizowaniu tekstów:
• wskazywaniu elementów konstrukcji tekstów (gdzie kończy się wstęp),
• we wskazywaniu znaków składniowej organizacji tekstu (znaki interpunkcyjne, akapity), wskazywaniu znaków nacechowania emocjonalnego, wskazywaniu znaków stylistycznych
c)
• Trudności w tworzeniu i ocenie poprawności własnych tekstów: wypowiedzi uproszczone lub zbyt rozbudowane,
• brak poprawnej struktury tekstu, logicznej spójności, chaos treści – różny poziom ogólności i wnikliwości,
• trudności w doborze argumentów, hierarchizacji treści, nieproporcjonalność przykładów,
• powtarzanie treści,
• niepotrzebne powroty do już zakończonych wątków,
• brak poprawności gramatycznej,
• błędy ortograficzne.
d) Trudności w wypowiadaniu się i dyskusji w:
• planowaniu i kompozycji wypowiedzi; doborze argumentów i przykładów; hierarchizacji informacji
e) Trudności w notowaniu, streszczaniu z powodu:
• niepewności co do poprawnej formy zapisu,
• słabej pamięci bezpośredniej, braku selektywności informacji – wyboru tego co ważne i zanotowania hasłowego; wolnego tempa czynności pisania i męczliwości .
BIBLIOGRAFIA
Informacje przygotowane są na podstawie :
Prof. dr hab. Marta Bogdanowicz (Uniwersytet Gdański )Dr hab. Aneta Borkowska (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie) - MODEL ROZPOZNAWANIA SPECYFICZNYCH TRUDNOŚCI W CZYTANIU I PISANIU
Przygotowała:
Ewa Długosz
pedagog szkolny