Objawy Dysleksji Rozwojowej

Prywatna Szkoła Podstawowa
ul Słowackiego 29
Skarżysko - Kamienna

Objawy Dysleksji Rozwojowej

Specyficzne trudności w uczeniu się czytania i pisania to zespół zaburzeń, na które składają się:

• dysleksja właściwa – zaburzenia dotyczące czytania;
• dysgrafia – zaburzenia w zakresie technicznej czynności pisania, trudności w osiągnięciu prawidłowego poziomu graficznego pisma;
• dysortografia – zaburzenia umiejętności poprawnego zapisu słów, problemy z opanowaniem ortografii.

 

W i e k s z k o l n y – n a u c z a n i e  p o c z ą t k o w e : k l a s a I – I I I

W pierwszej klasie dzieci ryzyka dysleksji nadal przejawiają wiele symptomów dysharmonii rozwojowych: opóźnienia funkcji ruchowych (trudności z posługiwaniem się nożyczkami, prawidłowym trzymaniem ołówka), wzrokowo-przestrzennych i słuchowo językowych (trudności z różnicowaniem głosek, dokonywaniem analizy i syntezy głoskowej, porównywaniem struktury fonologicznej par wyrazów np. koza–kosa) i mowy, często współistnieją wady artykulacji.

Lateralizacja – u dziecka utrzymuje się słaba przewaga jednej z rąk.

Orientacja w schemacie ciała i przestrzeni – dziecko ma trudności:

•  ze wskazywaniem na sobie części ciała (prawe–lewe), z określeniem położenia przedmiotów względem własnej osoby – wskazaniem przedmiotów, które znajdują się „na prawo”, „na lewo” od siebie, często pisze litery i cyfry zwierciadlanie i/lub zapisuje wyrazy od prawej do lewej strony.

Orientacja w czasie – dziecko ma trudności na przykład z określaniem pory roku, dnia.

Bardzo istotnym wskaźnikiem są symptomy pojawiającesię podczas czytania i pisania.

1. Czytanie.

Nasilone trudności w nauce czytania, przejawiające się w jednej z form:

• mało błędów, lecz wolne tempo czytania, prymitywna technika (głoskowanie lub sylabizowanie z wtórną syntezą słowa), słabe rozumienie tekstu;
• bardzo szybkie tempo czytania, lecz z wieloma błędami, domyślanie się treści na podstawie kontekstu, często niewłaściwe i słabe rozumienie przeczytanego tekstu.

2. Pisanie.

Trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z opóźnieniem rozwoju funkcji:

• wzrokowo-przestrzennych (spostrzegania wzrokowego, pamięci wzrokowej, spostrzeganiem lokalizacji w przestrzeni), przejawiające się jako:
  • popełnianie błędów podczas przepisywania tekstów ze wzoru;
  •  trudności z zapamiętaniem alfabetu;
  •  trudności z zapamiętaniem kształtu rzadziej występujących liter lub litero skomplikowanej strukturze (np. F, H, Ł, G);
  •  mylenie liter podobnych pod względem kształtu (np. l-t-ł, m-n, u-y, o-a-e, a-ę,e-ę);
  •  mylenie liter identycznych, lecz inaczej położonych w przestrzeni (np. p-b-d-g, m-w, n-u).

 

Trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z opóźnieniem rozwoju funkcji słuchowo-językowych (przede wszystkim aspekt fonologiczny funkcji językowych, czylispostrzegania słuchowego dźwięków mowy, a także uwaga i pamięć fonologiczna):

•  nasilone trudności w pisaniu wyrazów ze słuchu;
•  mylenie liter odpowiadających głoskom podobnym pod względem słuchowo-artykulacyjnym (np. głoski z-s, w-f, d-t, k-g);
• trudności z zapisywaniem zmiękczeń, mylenie głosek i-j;
•  trudności z zapisywaniem głosek nosowych: ą-om, ę-en;
• częste opuszczanie, dodawanie, przestawianie, podwajanie liter i sylab;
• pisanie wyrazów bezsensownych.

Trudności z opanowaniem poziomu graficznego pisma związane z opóźnieniem

rozwoju ruchowego i koordynacji wzrokowo-ruchowej, przejawiające się jako:

• nieprawidłowe trzymanie narzędzia graficznego (ołówka, pióra);
•  nadmierne ściskanie pióra podczas pisania oraz nieprawidłowy (nadmierny lub zbyt słaby) nacisk pióra na papier;
• wolne tempo pisania, szybkie męczenie się ręki; niekształtne litery;
• nieprzestrzeganie liniatury;
• nieprawidłowe łączenie liter;
•  mało czytelne pismo.

Oprócz wyżej opisanych błędów dzieci te popełniają wiele błędów tzw. ortograficznych, których przyczyną może być słaba pamięć wzrokowa lub kinestetyczno-ruchowa (słaba automatyzacja wzorców ruchowych ręki)

 

S t a r s z e  k l a s y   s z k o ł y   p o d s t a w o w e j – k l a s a   I V – V I

Motoryka duża – dziecko:

• wykazuje małą sprawność ruchową całego ciała: słabo biega, ma trudności z nauczeniem się jazdy na wrotkach, łyżwach, nartach;
• niechętnie uczestniczy w zabawach ruchowych i lekcjach kultury fizycznej;
• ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń równoważnych;
•  ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń wymagających uczenia się sekwencji ruchowych – układów gimnastycznych , układów tanecznych.

 

Motoryka mała: obniżona sprawność ruchowa rąk – dziecko wykazuje:

• małą sprawność manualną – trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów w czasie zajęć szkolnych (podczas wykonywania prac technicznych, sklejania modeli, brył na geometrii lub rysowania schematów).

Koordynacja wzrokowo-ruchowa – dziecko:

• ma trudności z rzucaniem do celu i chwytaniem;
•  brzydko i niechętnie rysuje, pisze mało czytelnie;
• nieprawidłowo trzyma długopis w palcach, zbyt mocno go ściska oraz naciska na papier podczas pisania (ręka szybko się męczy).

Funkcje wzrokowe – dziecko:

• ma trudności z wyróżnianiem elementów z całości i/lub z ich syntetyzowaniem w całość na przykład podczas składania puzzli;
• wykazuje trudności z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa obrazki.

Funkcje słuchowo-językowe – dziecko:

• przekręca złożone wyrazy lub pary wyrazów (tzw. spooneryzmy: ponik kolny);
• używa sformułowań błędnych pod względem gramatycznym, ma trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych, zwłaszcza wyrażających stosunki przestrzenne (np. nad–pod, za–przed, wewnątrz, na zewnątrz);
•  wykazuje trudności z różnicowaniem podobnych głosek (np. z–s, b–p, k–g), myli wyrazy zbliżone fonetycznie;
• wykazuje trudności z dokonywaniem operacji na cząstkach fonologicznych (analizy, syntezy, opuszczania, dodawania, zastępowania, przestawienia na głoskach).

Pamięć fonologiczna, sekwencyjna – dziecko ma trudności z:

• zapamiętywaniem trudniejszych nazw, terminów;
• zapamiętaniem sekwencji nazw np. wczoraj–dziś–jutro, nazw miesięcy, szeregów cyfr;
• zapamiętaniem wiersza, złożonych poleceń;
•  zapamiętaniem kolejność liter w alfabecie;
•  szybkim nazywaniem szeregu prostych obrazków, liter, cyfr;
• szybkim wymienieniem nazw, np. owoców, imion;
• zapamiętaniem tabliczki mnożenia, liczeniem w pamięci prostych zadań.

 Trudności te występują podczas rozwiązywania takich zadań, jak: dokonywanie analizy i syntezy (głoskowej i sylabowej); analizowanie i rekonstruowanie struktury fonologicznej słów (np. szukanie słów ukrytych w słowie: lewkonia; zrozumienie, co to znaczy: „kadokamek”, „ponik kolny”).

Lateralizacja – dziecko ma nieustaloną lateralizację (obuoczność, niewielka przewaga jednej ręki).

Orientacja w schemacie ciała i przestrzeni – dziecko ma trudności z:

•  określaniem części ciała terminami: prawe–lewe u osoby naprzeciwko;
• określeniem terminami: prawe–lewe połoŜenia 3. przedmiotów względem siebie.

Orientacja w czasie.

 Dziecko z trudem zapamiętuje terminy i daty w życiu codziennym; historii; ma problemy z chronologią zdarzeń.

W tym też okresie pojawiają się trudności w innych przedmiotach szkolnych niż język polski.

 Duże problemy mogą sprawiać uczniom z zaburzeniami percepcji wzrokowej, przestrzennej i pamięci wzrokowej, takie przedmioty szkolne jak:

• geografia (zła orientacja na mapie, w stronach świata);
• arytmetyka (odczytywanie liczb od prawej do lewej strony, mylenie znaków nierówności, trudności z przestrzenną organizacją zapisu działań „w słupkach”, trudności z operowaniem długimi liczbami, z wieloma zerami lub miejscami po przecinku); 
• geometria (rysunek uproszczony, schematyczny); czy dzieci się tego uczą???
• chemia (zapisywanie łańcuchów reakcji chemicznych);
• muzyka (czytanie i zapis nut).

Uczniom z zaburzeniami percepcji słuchowej dźwięków mowy, funkcji językowych i pamięci słuchowej trudności sprawiają przedmioty:

•  języki obce (zapamiętywanie słówek, odróżnianie podobnych wyrazów, prawidłowa wymowa);
•  biologia (opanowanie terminologii);
•  historia (zapamiętywanie nazwisk, nazw, dat, orientacja w czasie – chronologia); 
• arytmetyka (zapamiętywanie szeregów cyfr, szczególnie wspak, utrwalenie tabliczki mnożenia oraz liczenie w pamięci).

Trudności pojawić się mogą również w przedmiotach szkolnych wymagających dobrej sprawności motorycznej: 

•  kultura fizyczna (niektóre ćwiczenia, np. równoważne, układy gimnastyczne);
•  sztuka, geometria, biologia, geografia (rysowanie

 

BIBLIOGRAFIA

Informacje przygotowane są na podstawie :

Prof. dr hab. Marta Bogdanowicz (Uniwersytet Gdański )Dr hab. Aneta Borkowska (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie) - MODEL ROZPOZNAWANIA SPECYFICZNYCH TRUDNOŚCI W CZYTANIU I PISANIU (ORE)

 

Przygotowała:

Ewa Długosz

 pedagog szkolny